کد مطلب:3479 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:15

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

حماقت، چه سودي دارد؟

حماقت هيچ سودي ندارد زيرا گاهي منشأ حماقت، استفاده نكردن از عقل خدادادي است، كه در اين صورت، حماقت، هيچ سودي ندارد، زيرا حماقت به اين معنا در مقابل دانايي است و احمق كسي است كه از عقل خدادادي خود بهره نميبرد.

اهل جهنّم، يكي از علتهاي ورود خود، به جهنّم را، حماقت خود بيان ميكنند: وَ قَالُواْ لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِيَّ أَصْحَـَبِ السَّعِيرِ...;(ملك،10و11) و ميگويند: اگر گوش شنوا داشتيم، يا تعقل ميكرديم، جزء دوزخيان نبوديم. و خداوند در ادامه ميفرمايد: اينجاست كه به گناه خود اعتراف ميكنند، دور باشند دوزخيان از رحمت خدا. با توجه به اين آيه، حماقت و استفاده نكردن از عقل خدادادي، گناه است و انسان را به دوزخ ميكشاند و از رحمت الهي دور ميكند; امّا گاهي منشأ حماقت، آن است كه عقل انسان ـ به طور فطري ـ كم باشد، هر چند از نظر رفتاري و عملي، به احكام و قوانين شرعي و يا عرفي ملتزم باشد كه در اصطلاح ميگويند عقل عملي او كامل است، ولي عقل نظري او ضعيف است. اين نوع احمق است كه در روايات آمده است كه با او مشورت نكنيد; هم چنين است رواياتي كه ميفرمايند: با زن احمق ازدواج نكنيد. در اين روايات مقصود از احمق كساني هستند كه سخنان آنان بر عقلشان پيش ميگيرند.( مجمع البحرين، طريحي، مادة حمق. )

در روايتي آمده است: جمعي در محضر پيامبر اكرماز مسلماني مدح و ستايش كردند، حضرت فرمود: كيف عقل الرجل؟ عقل او چگونه است؟ عرض كردند: اي رسول خدا! ما از تلاش و كوشش او در عبادت و انواع كارهاي خير او سخن ميگوييم، شما از عقلش سؤال ميفرماييد، حضرت فرمود: مصيبتي كه از ناحية حماقت احمق حاصل ميشود، بدتر از فجور فاجران و گناه بدكاران است، خداوند فرداي قيامت مقام بندگان را به مقدار عقل و خرد آنها بالا برد، و بر اين اساس، به قرت خداوند نائل ميگردند.( تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 24، ص 328ـ329، نشر دارالكتب الاسلامية. )